Opinie: Smerige kijkcijfers

Voor een draaiende camera aangesproken  worden… Juist op datgene waar jij je het meeste voor schaamt. Iets waarvan je hoopt dat zo min mogelijk mensen het van je weten. Vlak voor de deur van je huis in het donker, nadat je na een lange werkdag thuiskomt. Het overkwam Timo onlangs toen hij bezoek kreeg van het televisieprogramma “Smerige zaken” van SBS6.

Zorgvuldig bewaard geheim

Rob Geus blijkt ingeseind door een bezorgde vriend van Timo. Voorafgaand aan “de confrontatie” (na de commercialbreak) neemt de kijker kennis van Timo’s dramatische leefomstandigheden. Dit aan de hand van videobeelden die de vriend stiekem heeft gemaakt. Hijgerig trekt de presentator alles uit de kast om Timo te overtuigen zich te laten helpen. De eerste stap is om hem binnen te laten in zijn sterk vervuilde huis, en wel NU! Heeft de nietsvermoedende jongeman een echte keuze?

Een paar momenten later zijn “we” binnen aangekomen en krijgt heel Nederland Timo’s zorgvuldig bewaarde geheim in volle omvang te zien.  In de uitzending blijkt dat de woningbouwvereniging al jaren op de hoogte is van Timo’s vermoedelijke problemen. Een beschaamde medewerkster geeft  na  een rondleiding door het huis toe dat dit toch wel ernstig is. Nadat de volgende dag de professionele hulptroepen zijn gearriveerd, vindt er in een rap tempo een ware metamorfose plaats. Niet veel later kijkt Timo geëmotioneerd rond in een voor hem onherkenbaar schone en opgeknapte woning.

Achterliggende bedoelingen

Hoe sympathiek op het eerste gezicht dan ook, er kunnen vraagtekens worden gezet bij de achterliggende bedoelingen van deze “reddingsactie”. Weten de presentator en zijn redactie wel waar zij mee bezig zijn? Hoe goed kennen zij hun “hoofdrolspeler”? In het vervolg van het programma lijkt het erop, dat dit niet het geval is. Rob Geus is vooral trots op wat hij heeft bereikt. Naar eigen zeggen heeft hij een jongen een nieuw leven gegeven. Wat instanties al zeven jaar niet lukte, lukte hem binnen anderhalf uur.  Timo zegt blij te zijn met zijn schone woning. Dit nadat hij heeft beloofd het nu echt netjes te gaan houden. Over de aanleiding van het ontstaan van deze situatie hoort de kijker maar weinig. Terwijl dit juist zo ontzettend belangrijk is.

De presentator verzekert ons tijdens de aftiteling dat hij Timo blijft “begeleiden” en af en toe langs zal komen om te kijken of het nog steeds opgeruimd en schoon is. De werkelijkheid ligt waarschijnlijk een heel stuk gecompliceerder. De kans dat mensen als Timo zonder het te weten aan een psychische stoornis lijden is zeer groot. Mensen die hun woning ernstig verwaarlozen en vervuilen, dit komt steeds vaker voor. Vaak is er sprake van eenzaamheid, maar ook verslaving of psychische problemen kunnen leiden tot vervuiling.

Op zijn beloop

Door het gebrek aan sociale controle en de groeiende individualisering in de samenleving, worden deze problemen vaak te laat of zelfs helemaal niet opgemerkt. Wanneer dit wel het geval is, dan ligt de oorzaak vaak in de overlast die het veroorzaakt bij directe buren. Bij Timo was er ook sprake van directe overlast. Zijn buren hadden vooral last van stank in hun eigen woning. Zelfs nadat zij hun zorgen en klachten diverse keren hadden neergelegd bij de woningbouwvereniging, liet deze het op zijn beloop. En dit laatste is waarschijnlijk precies dat wat Rob Geus en SBS6 ook gaan doen. De camera’s zijn verdwenen en Timo herpakt zijn gewone leventje, inclusief dat wat zijn hachelijke situatie heeft veroorzaakt. Zonder psychische hulp is de kans zeer groot dat zijn huis langzaam terugverandert. Wellicht dat een toekomstige herhaling op de “sensatiezender” van zijn “reddingsactie” hem tegen die tijd weer wakker schudt…