Door Okke A. Witteman
In de war door het nieuws, zorgen, onzekerheid, middelen, angst, teveel prikkels, neurodiversiteit of door een combinatie ervan. Velen overkomt het in onze wereld. Niet overal op aarde is er professionele zorg. De verwarden in ons land kunnen rekenen op een redelijk goede behandeling. Soms sta je een tijd op een wachtlijst, tenzij de situatie acuut is bijvoorbeeld doordat je een gevaar vormt voor jezelf of anderen.
Voordelen
Meerdere locaties in Nederland van psychiatrische instellingen heb ik van binnen kunnen zien. De energie -zeker in de oudere panden- is vaak zwaar en moedeloos. Mensen hebben het er moeilijk gehad, soms lijkt het uitzichtloos. Medepatiënten zitten in een vergelijkbare toestand. De sfeer is niet bepaald vrolijk.
Parnassia heeft in Den Haag meerdere vestigingen. Tweemaal kwam ik terecht op ‘het terrein’ langs lijn 2 in het nieuwste gedeelte van het complex. Aangename architectuur, binnentuinen, iedereen een eigen kamer en badkamer, niet belast met jarenlange ‘One flew over the Cuckoo’s Nest’-praktijken.
Het personeel is toegankelijk, hoewel er (te) weinig tijd is voor een bemoedigend gesprek. Artsen noemen zich ‘zorgmanager’ en er is tijd voor sport en creativiteit. De afdelingen waar ik zat zijn gesloten afdelingen, hoewel je na verloop van tijd vrijheden krijgt. Dan kan je weer een zekere tijd, al dan niet onder begeleiding, naar buiten. Het eten is vers en je kan opteren voor halalvoedsel bijvoorbeeld.
Ook nadelen
Het is niet allemaal rozengeur en manenschijn. Enkele korte gesprekken met de psychiater leiden tot een diagnose. Die diagnose zit helaas vast aan het verouderde stramien van de DSM, waar alle symptomen instaan met protocollen voor behandeling en medicatie. Psychotherapie of iets als EDMR worden er niet aangeboden, en kun je pas in gaan als je weer buiten staat. Daarbij is het opgesloten zijn tegennatuurlijk, zoals een gevangene altijd het recht heeft ongestraft te (proberen te) ontsnappen.
Vaak is er angst voor pillen, het personeel, de toekomst (wanhoop), het gevoel nu gek te zijn en als een paria te zullen worden gezien. Als je pech hebt kom je zelfs (soms weken) in een isoleercel, met slechts een plastic matras een “scheurhemd” waarmee je jezelf niet kunt verwonden en een kartonnen ‘hoedje’ als po. Gelukkig wordt het isoleren tegenwoordig zoveel mogelijk vermeden.
Er zijn rookruimtes en een woonkamer. Soms wordt er cannabis binnengesmokkeld wat meestal niet bevorderlijk is voor het hervinden van geestelijke rust. In de rookkamer hangt een whiteboard met stiften waar je je hersenspinsels kunt schrijven of tekenen zoals de muurtekeningen in een gevangenis- of politiecel.
Weinig vernieuwing
Vernieuwers zoals Jim van Os en Nikki Nooteboom (www.traumatherapeut.eu) hebben het nodige aan te merken op de huidige behandelmethoden van neurodiversiteit en verslavingsproblematiek. Om de tweede te citeren: “Je moet eerst slager worden om bakker te kunnen worden.” De nieuwste resultaten met behulp van hersenscans laten zien dat het onderbewuste een veel grotere rol speelt dan de zo hoog aangeschreven ratio. DSM, protocollen, opleiding van artsen en het vergoedingensysteem zitten vernieuwing en modernisering vooralsnog in de weg.
Waardevol en noodzakelijk
Toch waren mijn periodes in Parnassia waardevol en noodzakelijke stappen richting mijn herstel. De aandacht was oprecht en met de medepatiënten maakten we er het best mogelijke van. Een Poolse arbeidsmigrant noemde het ‘a cheap holiday’. Nooit leuk om er binnen te gaan maar er toch beter uit te komen. Naarmate je er langer zit, groeit het besef dat je het beste mee kunt werken met de behandelaars en dat zij het beste met je voorhebben. Seneca zei: “Voor hen die niet weten naar welke haven zij willen, is geen enkele wind de zijne.” Deze zoektocht kennen we allemaal en soms is een opname hierin een eerste wending naar die haven.
