Veel consumenten onderschatten de hoogte van de rente die ze over hun roodstand betalen. Dit blijkt uit onderzoek onder 511 consumenten in opdracht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Bijna de helft van de Nederlanders staat weleens rood. De wettelijk maximale toegestane rente op jaarbasis is 15% en de rente op roodstand bedraagt doorgaans tussen de 12% en 15%. Een op de tien consumenten die wel eens rood staan, noemt dit als gemiddelde rente bij roodstand. Ruim een derde van de ondervraagden denkt dat de rente op rood staan lager is dan 6% en één op de acht denkt zelfs dat de rente lager is dan 3%.
In 2009 gaf meer dan de helft van de Nederlanders zelf aan niet te weten wat het rentepercentage bij roodstand was, bleek uit onderzoek van Wijzer in geldzaken.
In 2013 denkt het merendeel van de consumenten wel te weten wat het rentepercentage is, maar geven zij dus vaak een (veel) te lage inschatting.
Bijna de helft van de ondervraagden die heeft aangegeven wel eens rood te staan, ervaart dit als een last. Een derde heeft geprobeerd om minder rood te staan, maar dat is niet gelukt. Een meerderheid wil echter niet af van de mogelijkheid om rood te kunnen staan.
Bijna een derde van de ondervraagden zegt niet zonder roodstand te kunnen. Een op de tien consumenten staat langer dan één maand, of soms zelfs langer dan 3 maanden rood. Bij lagere inkomens staat een kwart langer dan één maand rood. Als consumenten langer dan één maand rood staan, is hun maandelijkse inkomen niet genoeg om de roodstand op te heffen. Roodstand lijkt dan niet gebruikt te worden om kortstondige schommelingen in het inkomen op te vangen, maar als structurele aanvulling op de bestedingsruimte.
Van de consumenten die wel eens rood staan en geen consumptief krediet hebben, ziet bijna de helft roodstand niet als een vorm van krediet. Dit is opvallend, omdat roodstand één van de duurdere vormen van lenen is.
Vier tips voor consumenten om rood staan te voorkomen
1 / Zet het bedrag dat je rood mag staan op een lager maximum of op nul. Zo dwing je jezelf minder schuld te maken en voorkom je een hoge rente.
2/ Maak een overzicht van je uitgaven en inkomsten. Kijk op de site van Nibud voor een gratis online hulp hierbij.
3 / Gebruik spaargeld als je dat hebt. De rente op een spaarrekening is vaak veel lager dan de rente die je betaalt voor rood staan.
4/ Sta je structureel rood? Een doorlopend krediet of persoonlijke lening kan dan voordeliger zijn. Stop of beperk dan wel de mogelijkheid om rood te staan, omdat er anders opnieuw een hoge roodstand kan ontstaan.
De AFM vraagt sinds 2011 jaarlijks bij de banken verschillende aspecten uit over hoe zij omgaan roodstanden in het kader van haar thema Klant Belang Centraal. De AFM heeft hier ook verschillende goede voorbeelden gezien, zoals banken die consumenten die rood staan en spaargeld hebben actief informeren over dat het voordeliger is om met het spaargeld de roodstand (al dan niet gedeeltelijk) op te heffen. Er zijn ook banken waarbij consumenten kunnen kiezen om een waarschuwing te ontvangen als ze (bijna) rood staan. Ook zijn er initiatieven om het saldo op de betaalrekening automatisch aan te laten vullen met geld van de spaarrekening als de consument rood komt te staan.
Het valt de AFM op dat van de ondervraagden die rood kunnen staan, een kwart van de mensen zegt dat zij rood kunnen staan omdat dit een standaardoptie is bij de bank.
De AFM is van mening dat een kortstondige roodstand nuttig kan zijn om het dagelijks betalingsverkeer soepel te laten verlopen, maar dat het gebruik maken van roodstand een weloverwogen beslissing van de consument zou moeten zijn. De AFM vraagt aan banken om consumenten zo goed mogelijk te informeren en te ondersteunen bij de genoemde tips.
