Onlangs maakte de gemeente Utrecht bekend, dat er na de zomer gestart zal worden met een experiment rondom het basisinkomen. In de praktijk betekent dit dat inwoners een uitkering kunnen aanvragen, zonder dat daar voorwaarden aan zijn verbonden. Wat is de insteek van dit experiment, en is dit de eerste keer dat er zoiets gebeurt?
Wanneer iemand zonder voorwaarden en regels een maandelijks bedrag op zijn bankrekening krijgt gestort, hoe zal deze persoon hier op korte en langere termijn mee omgaan? Zet het iemand in beweging, of zorgt het er juist voor dat het een “bankhanger” wordt die het wel best vindt allemaal. Dit zijn wellicht de meest interessante vragen rondom dit onderzoek. Het zal in de praktijk moeten blijken. Zeker omdat er net als bij een wetenschappelijk onderzoek ook nog twee andere groepen zullen deelnemen; één groep die – zoals nu de gewoonte is – een uitkering krijgt met alle bestaande verplichtingen, en éé groep die een tegenprestatie moet leveren in ruil voor de uitkering. Er zijn ook andere gemeenten die zouden willen gaan experimenteren met het basisinkomen; Wageningen en Tilburg.
Succes in Canada
Dat er in ons land nu voor het eerst experimenten van start gaan, wil niet zeggen dat dit elders op de wereld nog niet heeft plaatsgevonden. Al in 1974 (tot 1979) vond er een experiment plaats rondom het basisinkomen in de Canadese steden Winnipeg en Dauphin. Dit onder de naam “Mincome”, onder andere op initiatief van professor Evelyn Forget, die wilde weten of mensen zouden stoppen met werken of minder uren zouden gaan werken, als zij een gegarandeerd inkomen zouden krijgen. Het bijzondere aan het stadje Dauphin was, dat alle gezinnen die in het stadje woonden, deelgenomen hebben aan het experiment en een (basis)inkomen ontvingen zodra hun inkomen laag genoeg was. Niet iedereen kreeg geld, maar iedereen werd toegezegd dat, indien hun inkomen laag genoeg was zij steun zouden krijgen. Een van de belangrijkste uitkomsten van het experiment; weinig mensen stopten met werken, en bijna niemand met een fulltime baan ging minder uren werken. Dit kwam doordat een goed georganiseerd basis inkomen voordelen biedt aan mensen om te werken. Het werkt beter als aanvulling op het inkomen 
van werkenden met een (te) laag inkomen dan andere vormen van maatschappelijke steun. De meeste deelnemers waren positief over de gevolgen van het basisinkomen. Ze waren dankbaar voor de mogelijkheden die MINCOME hen had gegeven.
Dit vooral rond het thema scholing. (Bron: Basic income UK). Inmiddels staat het basisinkomen niet meer op de politieke agenda in Canada, ondanks dat er nog altijd voorstanders zijn.
De voordelen
Terug naar de situatie in Utrecht. Wat zouden de voordelen kunnen zijn van het basisinkomen? Op de eerste plaats zou het hier gaan om een basisinkomen van ongeveer 1500,= euro netto per maand. Voor mensen met een uitkering zou dit grote voordelen hebben. De huidige regels rondom het aan de slag gaan vanuit de uitkeringssituatie, zijn te streng en beperkend. Wie wil gaan werken, gaat er vaak direct financieel op achteruit.
Het verdiende geld wordt belast en gekort op je uitkering. Zoeken naar werk kost ook geld (vervoer, kinderopvang, aanschaffen kleding). Tevens brengt een nieuwe baan een hoop onzekerheid met zich mee. De tijdelijkheid kan ervoor zorgen dan mensen op korte termijn opnieuw een uitkering moeten aanvragen. Met een basisinkomen worden al deze problemen omzeild. Het draagt dus bovendien bij aan de noodzakelijke
flexibilisering van de arbeidsmarkt. Dat het basisinkomen daadwerkelijk haalbaar is, lijkt realistisch.
Al in de jaren zeventig stond het bij diverse politieke partijen in het programma. Anno 2015 neemt het draagvlak voor het basisinkomen onder de Nederlandse bevolking toe. Hierdoor wordt het voor politieke partijen steeds interessanter om het basisinkomen serieus te nemen en in hun programma’s op te nemen…
Zie voor een eerder bericht hierover ook deze bijdrage: hier.
