Leef gevaarlijk!

Leef gevaarlijk! Aldus luidt een beroemde uitspraak van de filosoof Friedrich Nietzsche. Bouwt uw steden op de hellingen van de vulkaan de Vesuvius!

Als niet al te dapper persoon vroeg ik me af, waarom zou ik dat doen, dat gevaarlijke leven?

Angst en gevaar
Wat voor de één een gevaar is dat niet voor een ander. Wat de één angstig maakt laat de ander koud. Dit heeft te maken met genen, opvoeding, hoe je de situatie vanuit je ervaring inschat, enzovoort. Moed om gevaren aan te gaan heeft alles te maken met het overwinnen van je eigen innerlijke angsten.

Angst en inzicht
Angsten zijn vervelend en hen overwinnen en kwijtraken is altijd goed. Maar daar ging het Nietzsche niet om in zijn boek De vrolijke wetenschap. Hij zag het leven als middel tot inzicht. Volgens hem leer je jezelf en de wereld alleen echt kennen door gevaren aan te gaan. Nieuwe dingen in de wereld te ontdekken. Grenzen te vinden en te verleggen. Angsten uit te dagen. Goede en minder goede eigenschappen van jezelf te erkennen. – Aan mensen die de wereld en zichzelf niet willen leren kennen had Nietzsche geen boodschap.

De vreugde aan het onderzoeken, dat is wat uiteindelijk ligt onder de aansporing ‘Leef gevaarlijk!’. Zoals gezegd, niet inzicht om beter te leven maar dapperder leven om tot nieuwe en anders onbereikbare inzichten te komen.

Experiment en realiteit
Gevaren aangaan geeft butsen en kan je opbreken, wanneer de Vesuvius ontploft. Dat was voor Nietzsche nooit een bezwaar. Eén van de voor hemzelf bevrijdende inzichten uit hetzelfde boek (§ 324) was dat het leven een experiment mag zijn, en niet een plicht of een noodlot hoeft te zijn.

En ik? Hopelijk heeft mijn aangaan van angst en somberheid me voldoende inzicht gegeven om een goede vader te zijn, zodat mijn kind met minder angst, “grotere” gevaren in de wereld aan kan en wil gaan. Daarom leef ik op mijn manier gevaarlijk. Ook probeer ik steeds meer experimenteel in het leven te staan, door dingen uit te proberen zonder angst voor gezichtsverlies.

Tot slot, heeft Nietzsche zelf gevaarlijk geleefd? Je kunt zeggen dat hij met een vroeg ziektepensioen op zak door mooie gebergten trok en boeken schreef die nagenoeg niemand las. Dat kan; maar hij is in zijn hoofd en in die boeken veel duels met filosofen en componisten aangegaan. Hij meende (terecht) dat zijn inzichten revolutionair waren en zag zichzelf als verkondiger van een volstrekt nieuwe wereld. Dus ja, Nietzsche leefde gevaarlijk.