Achter het stadhuis in Rotterdam ligt, aan het Rodezand, het Timmerhuis. Vroeger werd hier ambachtelijk gewerkt. Maar nu is het een modern gebouw vol ambtelijke werkplaatsen en vergaderzalen. In één daarvan kwam op donderdag 11 Juli 2024 de Focusgroep in vergadering bijeen. Saskia Rensen en Daan Vuller, allebei beleidsadviseur van de gemeente Rotterdam, organiseren dit. Daan heeft hierbij speciale aandacht voor beschermd wonen waar vooral cliënten van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) mee te maken krijgen.
Dit is dan ook één van de aandachtspunten van de Focusgroep. Hierin zijn vooral leden van de cliëntenraden van de verschillende GGZ instellingen en hun adviseurs aanwezig plus de onvermijdelijke Denkraam verslaggever. Digitaal deden op een groot scherm ook Ria Olsthoorn (ORR) en Tabitha Mudde (Basisberaad) mee aan het overleg
Kapstokoverleg
Vooraf een discussie over het onverwacht niet doorgaan van het kapstokoverleg op het stadhuis, waar vooral ook de dak- en thuislozen zelf gehoord worden door leden van de gemeenteraad. Volgens voorzitter Ria waren er bij het ‘vooroverleg’ onvoldoende agendapunten naar voren gekomen. Jammer, want ik had er een geval van gewelddadig binnendringen van een ploeg van zes man van de GGD bij een oude vrouw in Feyenoord. Er waren klachten binnengekomen over vliegen in haar huis. De woning was voor een groot deel leeggehaald en de huisraad meegenomen door die ploeg zodat haar de bewoning vrijwel onmogelijk was gemaakt. Gelukkig is er nu hulp en bijstand van meelevende buren maar de handelwijze van de GGD dient onderzocht te worden.
Dreigende sluiting inloopcentra
Daarna kwam het verslag van de vorige bijeenkomst aan de orde. Punt één de dreigende sluiting van het inloopcentrum van het Leger des Heils aan de Spanjaardstraat in Delfshaven aan de orde. Dit dreigt evenzo voor zeven van de twaalf andere inloophuizen van het Leger des Heils. Ook Pameijer krijgt hier mee te maken en van Reakt is al een inloophuis gesloten in Zoetermeer. In Zoetermeer geeft vervolgens veel problemen in de wijk waar dit centrum gevestigd was. De gemeente dreigt de subsidie te stoppen wat tot sluiting leidt.
Huis van de wijk als alternatief?
De gemeente verwacht dat de bezoekers hun sociale contacten gaan zoeken bij een ‘Huis van de Wijk’ daar in de buurt. Maar de ambtenaren realiseren zich niet dat voor de kwetsbare cliënten van de GGZ dit geen optie is. Voor hen is dit een te hoge drempel om binnen te komen en zo blijven zij thuis en vereenzamen daar. De vertrouwde inloopcentra van de GGZ instellingen en het Leger des Heils zijn voor hen de plaats om sociaal te functioneren. Vandaag is er een raadsvergadering over deze dreigende sluitingen en ook in het Algemeen Dagblad was hier al aandacht voor. Een zorgvuldige aanpak is gewenst.
Procesregie
Vervolgens komt aan de orde de ‘procesregie’ en de regisseurs hiervoor van de gemeente Rotterdam. Deze nazomer start een actie ten aanzien van de meldingen van nieuwe cliënten voor sociale opvang en beschermd wonen. De regisseurs gaan de indicaties van die mensen controleren en volgen het proces van toewijzing oplossingen voor hun problemen. Ria Olsthoorn merkt op dat de bureaucratie dit proces in verwarring brengt door het langdurig en omslachtig te maken. De administratiedwang van de gemeente leidt er toe dat 30% van de tijd op gaat in administratie. Dit terwijl de mensen behoefte hebben aan korte duidelijke lijnen bij die toewijzing en voor verwante problemen als schuldhulp.
Een programma ‘Blijvend Veilig’ voor bescherming van kinderen zou hier al de dupe van zijn geworden. Nu is dit nog een pilot (proefproces) om te zien of dit beter en vlotter kan gaan. Er was een aselecte keuze van mensen voor deze pilot die wel zelf konden beslissen of zij er aan mee wilden doen. Het is een keuze van mensen uit de groep die als dak- en thuisloze hulp nodig hebben. Zij worden gevolgd en krijgen hulp van ‘arrangeurs’ die helpen het ambtelijke proces te stroomlijnen. Verslag van deze proefperiode/pilot is over een half jaar. Dit kan dan ingebracht worden op de vergadering van de Focusgroep over drie maanden.
Genderproblematiek in de opvang
Een ander punt op de agenda is de genderproblematiek die ook al op het kapstokoverleg ter sprake kwam. Ria vertelt dat er bij de Pauluskerk wel aandacht is voor die problemen van mensen met bijzonder gender. Zij omvatten ongeveer vijf procent van de bevolking van Nederland. De overige 95% zijn mannen en vrouwen in de biologische zin. Bij de Nico Adriaan Stichting (NAS) zijn er wat meer problemen van genderdiscriminatie bij het beschermd wonen dan bij de inloop. Als het zich voordoet zijn het vaak heftige incidenten. Christian van Gaal (Straatadvocaat bij Basisberaad) ziet wel veel reserve bij de gesprekken over die problematiek. Hij pleit er voor om vooral geen aparte opvang te maken voor mensen met zeldzaam gender, maar ze allemaal samen te ontvangen en te zorgen dat de opvang veilig blijft. Wel vindt hij dat de incidenten ook gemeld moeten worden.
Tabitha Mudde (collectieve belangenbehartiging bij Basisberaad) zegt dat de cliënt met een speciaal gender zich wel veilig moet voelen in die situatie, en dat dit ook aan hen gevraagd moet worden door de medewerkers van de instelling. Daan Vuller zegt dat het personeel goed ingelicht is maar dat juist de andere bezoekers dan problemen kunnen geven door intolerant gedrag. Saskia Rensen zegt dat er in dit najaar in samenwerking met Jochen Braams (manager Basisberaad) een extra overleg over deze genderdiscriminatie komt waar ieder die dit wil aan kan deelnemen.
Vastlopende zorg
Ria Olsthoorn brengt in dat er een ‘zorginfarct’ aan gaat komen. Dit door een tekort aan huisartsen, druk op en een tekort aan personeel in de ziekenhuizen die in toenemende mate met pensioen gaan zonder dat er een voldoende aanwas is van jonge mensen die dit werk kunnen doen. Verder ook een tekort aan vrijwilligers en mantelzorgers. Gemeenten en organisaties zijn onvoldoende voorbereid op dit zorginfarct.
Daarnaast is er ook een gezondheidscrisis. Het gaat er niet alleen om gezond ouder te worden maar ook om gezond jong zijn. Nu heeft al de helft van de Nederlandse bevolking een overgewicht. Daarbij is ook 15% met een morbide obesitas, een dodelijke dikheid. Het ontbreekt in het meeste basisonderwijs aan voldoende gezondheidsonderwijs en voorlichting over gezonde voeding. Het probleem dient bij de bron aangepakt te worden. Alleen rekenen en taal en ander intellectuele vaardigheden zijn niet genoeg voor het basis onderwijs, een mens moet ook leren overleven!
Werk aan de winkel
In Feyenoord is een Mentaal Gezondheidsnetwerk opgestart. Later gaat dit ook in Delfshaven en Capelle aan de IJssel gebeuren. In dit netwerk wordt uitgezocht welke weg voor de cliënt sneller tot een juiste behandeling leidt. Hierbij worden ook ervaringsdeskundigen ingezet die een training hebben gehad bij het Basisberaad. Tabitha merkt op dat er bij de huisartsen ook in deze regio een andere mindset nodig is om met GGZ cliënten om te gaan, In Noord Brabant is er al veel ervaring om huisartsen bij te staan om cliënten met psychische klachten doelmatig te verwijzen. Nu ook zo in de regio Rijnmond.
Tenslotte de ‘wijkhub’ als nieuw verschijnsel in de stad. Het is een kantoor voor ambtenaren en de wijkmanager. De wijkhub heeft ook een inloopfunctie voor informatie en contact. Vergelijkbaar met de Herstelacademie. In Crooswijk wordt de wijkhub al druk bezocht maar elders nog niet. De wijkhub is ook bedoeld voor klachten over het stedelijk milieu en losse tegels op de stoep of straatmeubilair. De wijkmanager heeft ook contact met de wijkagent om eventueel problemen te regelen.
Tot zover deze bijeenkomst van de Focusgroep. Bij de uitnodiging voor de volgende vergadering komt ook een woordenlijst mee die alle gebruikte afkortingen in verslag en discussie duidelijk gaat uitleggen. Denkraam is het daar natuurlijk helemaal mee eens: duidelijkheid voorop!
