De afgelopen verkiezingen zouden wellicht de spannendste ooit worden. Na het verschijnen van de eerste exit-poll op de uitslagenavond, bleek de voorspelde nek aan nek race uit te zijn gebleven. Misschien dat het meest uitdagende toen nog moest komen: de formatie. Inmiddels zijn we maanden verder, en graven de verschillende politieke partijen zich steeds verder in. De term “nieuwe verkiezingen” is al zachtjes gevallen… Is de kans op een stabiel kabinet nabij, of verder weg dan ooit?
Juf Schippers heeft het er maar druk mee
Kijkend naar alle actualiteitenrubrieken, heeft het optreden van onze volksvertegenwoordigers iets weg van een kleuterklasje in en rond de zandbak. Kleine Geert roept en roept, maar Mark en Siebrand laten hem niet meedoen. Emile weet nog niet echt of hij wel wil meedoen, aangezien met Mark een zandkasteel bouwen hem echt een stap te ver gaat. Vervang het woord “zandbak” door “kabinet”, en we krijgen een aardig beeld van de perikelen die zich voltrekken in de huidige formatie. Juf Schippers heeft het er maar druk mee. Het versplinterde veld aan politieke partijen in de Kamer, maakt het er niet gemakkelijker op. Toch zaten de eerste serieuze kandidaten al snel bij elkaar aan tafel. Deskundigen hadden de indruk dat het allemaal sneller zou kunnen gaan dan verwacht. De werkelijkheid is weerbarstiger gebleken.
Behoorlijk starre opstelling
Formateur Edith Schippers kon dan ook niet anders, dan vorige week naar buiten treden met de boodschap dat er niet genoeg draagkracht was om verder te onderhandelen: de formatie tussen VVD, CDA, D66 en GROENLINKS was officieel mislukt. Wat volgde was een wirwar aan onderhuidse verwijten. Logischerwijs moest er nu naar andere partijen worden gekeken, maar deze blijken zich behoorlijk star op te stellen. Nadat GROENLINKS onhaalbaar is geworden, zou vooral de ChristenUnie een geschikte partij zijn om mee te onderhandelen. Hier zette D66 vrijwel een dikke streep doorheen. Dit vooral door het grote verschil van mening rondom het thema euthanasie en voltooid leven. Ondanks deze ferme streep, heeft D66 toch toegestemd met een eerste verkennend gesprek met de ChristenUnie. Dit “plan B” is dus alleszins onzeker en wellicht op weg richting de prullenbak. Wanneer het daar daadwerkelijk in terecht komt, ontstaat er een hele lastige situatie. Wat zijn dan nog de realistische mogelijkheden?
Minderheidskabinet realistisch
Een “comeback” van de PvdA in een kabinet, dat lijkt er niet echt in te zitten. De klap van het enorme verlies aan zetels, trilt nog behoorlijk na binnen deze partij. Ook de kansen van de PVV lijken heel erg klein. Of dit eerlijk is, dat is een ander verhaal. Of je het nu eens bent met het gedachtegoed van de PVV of niet, feit is dat ze de tweede partij van het land zijn geworden. Een grote groep kiezers staat nu buitenspel door de houding van andere partijen. En dan is er nog een partij die juist zichzelf buitenspel zet: de SP. Al voor de verkiezingen gaf Emile Roemer aan niet met de VVD in een kabinet te stappen. Daarmee leek de SP al bij voorbaat verloren te hebben. De verwijten dat juist nu het erom spant, de SP aan de zijlijn blijft staan, zijn dan ook niet helemaal onredelijk. Het begint er steeds meer op te lijken dat een minderheidskabinet een van de weinige realistische scenario’s gaat worden. En wellicht is dit helemaal niet zo slecht. De Tweede Kamer krijgt hierdoor meer invloed op het regeringsbeleid, en er zullen altijd compromissen gesloten moeten worden. Met andere woorden: de scherpe randjes zullen van rechtse of linkse plannen afgaan, waardoor er een beleid ontstaat met meer draagkracht onder de bevolking. Voorlopig blijft het afwachten… linksom of rechtsom!
