Interview met Daphne den Broeder (Patiëntenvertouwenspersoon)
Als u problemen krijgt met verslavingszorg of psychiatrie, dan staat u altijd de weg open naar de patiëntvertrouwenspersoon (pvp). Die staat u bij in de handhaving van uw rechtspositie of zo nodig: de strijd.
Mag ik zeggen dat een patiëntvertrouwenspersoon een soort advocaat van de patiënt is?
“Deels, maar er zijn ook grote verschillen. Wij zijn laagdrempeliger, er zijn geen kosten aan verbonden en wij zijn lijdelijk. Dat laatste wil zeggen dat we de cliënt volgen waar de klacht onder wiens aandacht wordt gebracht. Maar dat gebeurt wel in overleg met de cliënt. Een advocaat bepaalt.”
Waar werkt een pvp?
“In Nederland werken zestig patiënten vertrouwenspersonen in de psychiatrie en verslavingszorg. Dat is in de wet verankerd. Daarom hebben we ook faciliteiten bij de instelling: kantoor, telefoon, computer. We werken tussen de drie en zeven jaar in een instelling, daarna moet je naar een andere instelling. Dat is om onze onafhankelijkheid te bewaren. Bij ons kun je terecht voor klachten inzake je opname en verblijf binnen de psychiatrie of verslavingszorg. De meeste van onze klanten zijn opgenomen. Daarnaast hebben we een landelijke telefonische helpdesk voor ambulante cliënten.”
Nemen jullie ook klachten tegen particuliere behandelaars in behandeling?
“Daartoe is een pvp niet bevoegd en de helpdesk ook niet. We kunnen de mensen wijzen op hun rechten. Klachten over bejegening zijn het lastigst, omdat dit soort klachten moeilijk te bewijzen zijn en het vaak het woord van de behandelaar tegen dat van de cliënt is en dat is voor de cliënt een onbevredigend resultaat. Als er niets gedocumenteerd is over wat de behandelaar tegen de cliënt heeft gezegd, wordt het ook lastig. Maar voor mij staat de cliënt voorop: als hij het resultaat goed vindt, is het voor mij ook oké.”
Hoe ziet het werk van een pvp er in de praktijk uit?
“Wij praten veel met cliënten op de afdelingen. Afhankelijk van de vraag of klacht geven we advies waarmee iemand zelf weer verder kan, of gaan we de klacht samen met de cliënt met de betrokken medeweker bespreken. Ook informeren we cliënten altijd over de klachtmogelijkheden die ze hebben. De klachtencommissie is geheel of bijna geheel onafhankelijk van een instelling. Daar kun je terecht voor een bindende uitspraak. Wij attenderen de klant ook op andere klachtwegen, bijvoorbeeld een gesprek met de behandelaar, de raad van bestuur, de tuchtrechter.
De pvp begeleidt een cliënt naar de klachtencommissie, hij kan niet alleen er heen gaan. Anderzijds moet hij wel meekomen. De pvp kan namens hem spreken als hij daar moeite mee heeft. Soms kun je het beter anders regelen, bijvoorbeeld middels een brief naar de raad van bestuur. Die moet dan laten weten wat ze doen met het advies.
Een andere functie die wij hebben, is signaleren. Als we een structurele tekortkoming zien in de rechten van de cliënt. Op eigen titel kunnen we de clustermanager of de raad van bestuur daarop aanspreken. Zij hebben een aantal weken om ons te vertellen wat ze gaan doen. Zo niet, dan is er de mogelijkheid om de informatie door te geven aan de Inspectie voor de Geestelijke Gezondheidszorg. Als het om iets minder ernstigs gaat, spreken we over een melding. Als het structureel is, praten we over een signaal.”
Hoeveel cliënten kennen de pvp, denk je?
“Ik hang altijd overal posters op, maar die worden nog wel eens meegenomen. Daar doe je niks aan. Soms plak ik zelfs wekelijks posters.”
