Zonder sociaal geen psychiatrie – Alice Beuker en Gerard Lohuis, 2013 uitgeverij SWP Amsterdam
Het vetrekpunt van dit boek is de veronderstelling dat sociale context en betekenisgeving –van bijvoorbeeld psychose en agressie – van grote invloed zijn op het slagen van de psychiatrische hulpverlening. De insteek is om de focus te verleggen van de problemen naar de krachten en mogelijkheden van de mensen.
Aan de hand van diverse casussen bespreken de auteurs hun perspectief op verschillende aspecten van de sociale inbedding van psychiatrie. Zo leggen ze uit hoe men in gesprek kan blijven met iemand die in een psychose verkeert: niet door de diagnose als een afgedane zaak te zien, maar door een vertrouwensband op te bouwen met de cliënt vanuit diens perceptie van contacten met behandelaar en sociale omgeving. Ook wordt het spanningsveld tussen de sociaal-medische zorg en de OGGZ behandeld. Er wordt getracht agressie in een ander perspectief te plaatsen, door het herwaarderen hiervan als vitale kracht. Ook wordt er een lans gebroken voor het slaan van een brug tussen reguliere en alternatieve geneeswijzen – wat tegenwoordig vaak voorkomt – onder de noemer ‘integrale geneeskunde’. Er ligt een grote nadruk op perceptie, hoe we de ander waarnemen, in allerlei contexten en vanuit diverse perspectieven (hulpverlener, cliënt, zorgsysteem etc.).
Het boek pleit voor een nieuwe definiëring van sociale psychiatrie. Voor lezers die sceptisch staan tegenover het medicaliseren van de psychiatrie is dit boek een welkome bloemlezing van ervaringsverhalen en strategisch gebruikte onderzoeksresultaten. Voor de wat objectievere lezer doet het boek misschien een beetje incoherent aan en zitten er aardig wat open deuren in, zoals ‘wees empathisch’, ‘luister goed’ en ‘bereik de cliënt door middel van compassie’.
Alice Beuker en Gerard Lohuis zijn beiden werkzaam als sociaalpsychiatrisch verpleegkundige. Voor het boek zijn bijdragen gebruikt van diverse andere professionals. Ook een overzicht aan interventiestrategieën en wetenschappelijke inzichten, verkregen uit recent onderzoek maken deel uit van het boek.
