“Eerlijk zullen we alles delen” heeft wel een heel hoog sprookjesgehalte gekregen.
Vanaf vanavond de 18e t/m donderdag 21 januari 2016 zendt de EO op NPO2 om 21.10 uur een 4-delige serie uit met als titel: Arm in Nederland? Eigen Schuld! ” Is je het aan jezelf te wijten als je in het welvarende Nederland in armoede leeft? Dennis van der Geest stuurt vijf mensen met een zeer uitgesproken mening over armoede op reis om te ontdekken en te bepalen hoe armoede in Nederland eruit ziet. Is arm zijn het gevolg van een gemakzuchtige en/of foute keuze? En bestaat armoede wel echt in Nederland? NB: Dit wordt vast ook nog wel even herhaald via bijv. http://www.npo.nl/uitzending-gemist.
Ben benieuwd. Ook naar de kijkcijfers.
Kringloopwinkels floreren, al dan niet commercieel, 
en daar is in principe ook niet veel op tegen; zelfs alles vóór te zeggen, maar bh’s en schoenen koop ik toch echt liever nieuw.
Dat geldt ook voor bril/lenzen, matrassen, tandenborstels, anticonceptie,…
Voedselbanken, kledingbanken, sponsors, donateurs, speelgoedbanken, verwendagen, sinterklaascadeaus, hondenvoedingsbanken, schuldsanering, bijzondere bijstand,..
– is dat allemaal nu echt wel nodig?
Vóór en tegenstanders van de stelling (eigen schuld) zullen over elkaar rollen.
En dat “Nederland zo’n rijk land is; armoede bestaat enkel in arme landen,..”
Zeker zijn er verschillen en verhoudingen, maar niet genoeg blijft een tekort.
Bezuinigen op de armen dan maar; daar zijn er toch steeds meer van.
Categoriale bijzondere bijstand (voor groepen als gepensioneerden, chronisch zieken en gehandicapten en gezinnen waarin 1/meer onderwijs volgend kind) is per 1 januari 2015 al afgeschaft. Naar wens van de overheid wordt dat “vervangen door individueel maatwerk per individuele gemeente”. De kosten voor de basisverzekering ZW stijgen jaarlijks, zo ook het eigen risico voor de zorg en de huren van woonruimte.
Baldinger 2003
Bijvoorbeeld: Hoogheemraadschap Delfland schaft – in stappen – de gebruikelijke kwijtschelding voor de zuiveringsheffing per 2016 volledig af voor inwoners met een inkomen op bijstandsniveau. Het gaat om zo’n 300 euro per jaar. Gemeenten maakten zich ernstige zorgen over toenemende laten/schulden bij deze inwoners; ook over “oninbaarheid” en meer kosten voor de uitvoering door de RBG. Delfland zelf noemt het “niet meer van deze tijd”.
Na allerlei bezwaren van groepen als gemeenten, kerken en studenten en andere personen zet Delfland de afschaffing toch door. Den Haag overweegt getroffen mensen een hogere inkomenstoeslag van 200 euro per jaar te verstrekken – als deel van de Armoedenota. NB1: Den Haag geeft dit jaar € 62,5 miljoen uit voor armoedebestrijding. Terug naar de vraag: is er dan armoede en zo ja waarom?
NB2: Hoe en of dit in al die vele andere gemeenten binnen dit Hoogheemraadschap wordt opgevangen, is mij niet geheel bekend. Is er wellicht een lezer die hierop kan reageren?
Zelf woonachtig in Schiedam tref ik hierover niets aan op de gemeentelijke website.
Zo’n 50.000 inwoners in het waterschap kwamen tot nog toe in aanmerking voor de kwijtschelding. Wordt mede opgelost tijdens de volgende klimaattop 🙁 zo ook het riool.
Wereldwijd
Oxfam publiceert vandaag het Novib-rapport dat aantoont dat
1% nu meer bezit dan alle anderen samen.
Te weten: 62 mensen (in 2010 “nog” 388) bezitten evenveel als de hele armste helft van de wereldbevolking tezamen. Daarmee waarschuwt de organisatie de wereld en haar leiders opnieuw voor de groeiende economische ongelijkheid.
Deze voorspelling van vorig jaar, dat de rijkste 1 procent in 2016 meer zou bezitten dan alle rest, zou in de loop van 2015 al uitgekomen zijn.
Wat wordt er – niet – gedeeld?
Het vermogen van de rijkste 62 mensen is nam tussen 2010 en 2015 met 542 miljard dollar toe. Dat is 44 %. Samen bezat deze groep vorig jaar 1.760 miljard dollar.
In diezelfde jaren nam het vermogen van de armste helft van de wereldbevolking met 41 % af, terwijl de wereldbevolking gelijktijdig met zo’n 400 miljoen mensen toenam.
Oxfam Novib verwijt de wereldleiders wel steeds meer te praten over de noodzaak om deze ongelijkheid aan te pakken, maar het tegendeel is waar, het gat blijft groeien. “Schande dat armoede in stand wordt gehouden, terwijl extreme ongelijkheid blijft toenemen“, zegt algemeen directeur Farah Karimi. Hij noemt daarbij als belangrijke oorzaak: “het perverse belastinggedrag (ontwijking) van extreem rijke mensen en internationale bedrijven”.
Karimi vindt dat regeringsleiders “politieke moed” moeten tonen en een einde maken aan “de kwalijke rol van belastingparadijzen”. “Met name ook Nederland moet met andere landen samenwerken en een einde maken aan belastingparadijzen om de essentiële belastinginkomsten te innen die nodig zijn om armoede en ongelijkheid te bestrijden”, meent Karimi.
Het rapport meldt meer belangrijke trends achter de stijgende economische ongelijkheid:
- Inkomensverdeling: het aandeel van het nationaal inkomen dat naar werknemers gaat, daalt voortdurend in bijna alle rijke en arme landen; het gat tussen de salarissen aan de top en die van onderkant van de arbeidsmarkt blijft groeien en vrouwen blijven de laagstbetaalde arbeiders in de wereld.
- Overheidsbudgetten staan onder druk door de grootschalige belastingontwijkingen; bezuinigd wordt dus op belangrijke uitgaven van publieke dienstverlening. Dit wordt afgewenteld door heffing/verhoging van de indirecte belastingen, zoals BTW, terwijl deze vooral de laagstbetaalden treffen.
Hoe “meet” Nederland de mate van armoede in eigen land?
- De “lage-inkomensgrens” geeft een “rekenkundig” vast koopkrachtbedrag weer in het verloop van de tijd, dat enkel wordt geïndexeerd voor prijsontwikkelingen. Het wordt gebruikt voor vergelijkingen en het opvolgen van het verloop ervan in de tijd.
- De “budgetbenadering” meet armoede af tegen “normbedragen om in het basisbehoeften-niveau te voorzien“. SCP*&Nibud* stellen deze bedragen vast, zijnde vereist voor minimale uitgaven voor voedsel, kleding & wonen en enkele andere moeilijk te vermijden kosten.
De “centrale indicator” = “niet-veel-maar-toereikend-criterium” telt bij het basisbudget nog de kosten voor sociale participatie op.
Mooi, al dat meten en voorspellen van trends maar de feiten zijn weinig opwekkend.
Steeds meer mensen in Nederland zijn arm. Risicogroepen voor armoede en schulden zijn vooral uitkeringsgerechtigden (van bijstand tot WAO/WIA), laag opgeleiden, verdieners van lage lonen (jeugd), kleine zelfstandigen, ouderen, migranten, een-oudergezinnen, (oudere) langdurig werkelozen.
En ook de groep mensen die langdurig onder een armoededefinitie vallen is groeiende; vooral in de grote steden, met Rotterdam helaas als koploper.
Rondkomen wordt steeds lastiger voor een steeds grotere groep (dezelfde) mensen.
Gevolgen daarvan zijn toenemende betalingsachterstanden (woonlasten>huisuitzettingen; ziektekosten>zorgmijden; ⇒ schuldsaneringen). Naast niet/te laat betalen van rekeningen voor vaste lasten moet er continu bezuinigd worden: geen vervanging van versleten huisraad, geen nieuwe kleren kopen, niet op vakantie gaan, geen geld voor noodzakelijke onverwachte uitgaven (defecte wasmachine,..). Ook op verwarming en op de dagelijkse maaltijden wordt noodgedwongen zwaar beknibbeld. Vereenzaming en sociale uitsluiting dreigen, dan wel zijn reeds aan de orde van de dag.
Deuteronomium 15:11: “Armen zullen er altijd zijn bij u. Daarom druk ik u op het hart om vrijgevig te zijn tegenover iedereen in uw land die in armoede leeft of er slecht aan toe is.”
Bronnen: o.a. EO, Oxfam Novib, d.d. 18 januari 2016
*SCP = Sociaal Cultureel Planbureau (rijksoverheid)
* Nibud = Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (stichting)
*RBG = Regionale Belasting Groep (zelfstandig overheidslichaam)
