In mijn werk kom ik heel veel jongeren tegen die op een of andere manier te maken krijgen met dakloosheid. Ik wil jullie aan de hand van een praktijkvoorbeeld meenemen en laten zien waar jongeren mee moet dealen als zij om hulp vragen.
Chantal is een jonge vrouw van 21 jaar. Vanaf dat haar ouders gingen scheiden op haar 12e jaar komt haar leven op een dwaalspoor. Beide ouders zijn te druk met zichzelf en elkaar en voor Chantal is geen ruimte meer. Tot haar 18e hopt ze van open naar gesloten instellingen en zit ze af en toe in een pleeggezin. Na haar 18e lukt het haar niet om woonruimte te vinden en raakt ze dakloos. Ze zwerft door Nederland, vaak onderhouden door het type jongens dat wij lieverniet naast onze dochters zien lopen. Uiteindelijk komt ze begin dit jaar ons kantoor binnen.
Ze slaapt op dat moment bij de moeder van haar ex, maar wordt geslagen en wil daar weg. wij gaan daarom samen naar het Jongerenloket om de situatie uit te leggen. Misschien weet u al hoe het werkt. De jongere meldt zich en moet door de eerste schifting heen zien te komen (is hulp noodzakelijk, regiobinding e.d.). Daarna is er een “vraagverheldering” waarin de jongere een aantal lange gesprekken heeft met een hulpverlener van bijv. het CVD. Die maakt een plan dat weer naar het Jongerenloket gaat. Als dat allemaal achter de rug is komt er een product uit dat de jongere aangeboden krijgt.
Helaas is het bij Chantal niet zo ver gekomen. Het eerst stuk ging prima, maar toen werd de hulpverlener ziek tussen het eerste en tweede vraagverhelderingsgesprek. Ze was bijna een maand uit de running en er was geen vervanging. Chantal kon de vraagverheldering niet afmaken. Ze had ondertussen wel contact met haar coach van het Jongerenloket. Die twijfelde echter aan de regiobinding omdat ze in het eerste gesprek had verklaard dat ze af en toe in Oud-Beijerland sliep bij een familielid. Ondanks dat ze een groot deel van haar jeugd, haar studie en het leeuwendeel van haar dakloze leven in Rotterdam verbleef, konden die paar dagen in Oud-Beijerland genoeg zijn voor gemeente Rotterdam om zich aan haar verantwoordelijkheid te onttrekken.
Datzelfde gebeurde bij afdeling Inkomen. Haar verblijfadres moest van haar ex-schoonmoeder geheim blijven. Toen Chantal vroeg of ze het adres toch mocht doorgeven was dat voldoende om haar weg te sturen. Van een andere vriend kreeg ze een auto te leen waar ze in sliep. Het Jongerenloket vond het maar een raar verhaal en wilde extra onderzoek doen. Zo moest Chantal verklaren op welke parkeerplaats ze dan sliep en hoe ze haar tanden poetste.
We zijn ondertussen ruim 6 weken verder en ineens klapt de bom. Degene van wie ze de auto leent eist bepaalde wederdiensten en Chantal komt met haar tasje nog verder op straat. De straatadvocaten hebben de eerste nacht een hotel betaald en haar vervolgens ondergebracht binnen een informeel circuit. Toen we haar spraken had ze het weekend op straat doorgebracht en niets gegeten. Toch twijfelt het Jongerenloket aan haar verhaal. Na herhaaldelijk bellen van onze kant komt er een voorschot van 650 euro. Twee dagen later wordt de uitkering afgewezen omdat Chantal niet kan bewijzen waar ze slaapt. De € 650,- mag ze terugbetalen. Het Jongerenloket reageert ook geïrriteerd naar Chantal omdat ze de vraagverheldering nog niet heeft. Dat is bijzonder, want jongeren krijgen die helemaal niet zelf, maar moet vanuit de hulpverlening naar het Jongerenloket verstuurd worden.
Weer een paar weken later moet ze weg bij het gezin dat haar opving. Ze vindt een ‘vriend’ bij wie ze mag slapen in Den Haag, maar ze mag zich daar niet inschrijven. Ook vindt ze daar zwart werk waar ze voldoende mee verdient om te kunnen eten. Boos en teleurgesteld vertrekt ze uit Rotterdam, terug de schaduw in. Vier maanden heeft ze geprobeerd hulp te krijgen in onze / haar stad. Ze had het plan in september te gaan studeren, voor die tijd zouden we haar schulden
aanpakken. Hier is allemaal niets van terecht gekomen. Chantal is weggezakt in het grijze circuit. Ze neem geen contact meer op, heeft geen zin meer in de bezwaarprocedure.
Belangrijker: Ze heeft er geen vertrouwen meer in dat ze een gewoon leven kan leiden. Toen ze binnenkwam vond ze haar problemen te groot om op te lossen. Wij hebben haar overtuigd dat er een oplossing is. In haar hoofd hebben wij ongelijk gekregen. Het is aan haar (voor de zoveelste keer) bevestigd dat een normaal leven er voor haar niet in zit. Mijn prognose is dat ze dat volhoudt tot het misgaat en zich dan weer komt melden voor een nieuwe ronde.
Omdat ze dan in Den Haag heeft geslapen maar als laatste in Rotterdam stond ingeschreven wordt dat dan wederom een zware dobber. Drie minuten spreektijd is heel kort. Ik heb u nu het verloop verteld, maar ik wil u ook de gevolgen meegeven. Ik wil aan u overbrengen wat dit verhaal met Chantal doet. Wat er gebeurt met de ontwikkeling van een jonge vrouw en met haar vertrouwen in onze maatschappij. Helaas staat Chantal niet alleen, ik kom regelmatig jonge mannen en vrouwen tegen die verzuipen in het “voortraject”. Jongeren zijn hier extra kwetsbaar voor en haken sneller af.
Ik zou u heel graag meer uitgebreid willen uitleggen wat jongeren doormaken en wat ze nodig hebben om wel succesvol een traject af te ronden. Ik hoop daarom van harte dat u mij een keer uitnodigt om het rapport, de problematiek maar ook de oplossingen te bespreken.
Tim van Rooijen, Straatadvocaat te Rotterdam
mail: basisberaad@zorgbelang-zuidholland.nl
Straatadvocaten Rotterdam zijn Belangenbehartigers voor mensen die dakloos zijn (geweest) of dreigen te worden.
Noot van de redactie:
Het betreft hier de publicatie van een echt verhaal en de brief is ook zo verzonden aan de raad d.d. september 2018
