Sinds de zelfmoord van Raymond en ook die van Marion ben ik in dit thema geïnteresseerd. Hoe kan je dit helpen voorkomen ? Eerst kwam er een speciaal telefoonnummer 113 naast 112 voor gewone rampen. Nu is er ook een speciale dag voor aandacht voor dit probleem: 10 september, de dag van de zelfmoord preventie. Dat is vandaag, en al gisteravond was daar aandacht voor op radio 1. Deze middag gaf het Basisberaad Rotterdam op een open inloop bezoekers de kans om daar samen over na te denken en te praten.
113: veel gebruikt
Het 113 nummer wordt al 180.000 keer per jaar gebeld of via de speciale chat functie van de website 113.nl bereikt. Op die website is ook een ‘gate keepers training’ te vinden. Daarmee kun je zelf poortwachter van het dodenrijk worden om daar de mensen tegen te houden door hen er van te overtuigen zich zelf niet van het leven te beroven. Dat moet met tact en wijsheid gebeuren.
Achterhaald door de realiteit
Het zijn vooral mannen van middelbare leeftijd (40 tot 60 jaar) die er een eind aan willen maken. Het leven begint bij 40, dan worden de idealen en fantasieën beëindigd door de realiteit van het werkelijke leven. Velen kunnen die realiteit niet meer aan en maken er een eind aan voor dat ze werkelijk zijn begonnen.
Ook jongeren plegen recent vaker zelfmoord. Met als mogelijke reden de sociale media waarin die jongeren negatieve bubbels van wanhoops- en rampspoedgedachten vormen en zo elkaar het plezier om te leven ontnemen.
De doelgroep raakt vaak in de problemen door financiële tegenvallers en weten dan geen schuldhulp te zoeken of te vinden. Ook kan weinig geld tot eenzaamheid leiden, want waar ga je het van betalen om samen uit te gaan? Maar eenzaamheid heeft meestal diepere wortels. Een hard gezinsleven in de jeugd en andere trauma’s geven sommige introverte karakters reden zich af te sluiten en niet meer verder te willen.
Verlies en chaos
Maar wie het wel doet laat vaak een chaos van verdriet en onbegrip achter bij wie hen na stonden. Ieder mens heeft toch wel een paar anderen die hem goed of beter kenden. Dan kan er een ‘psychosociale autopsie’ volgen. Naast de autopsie op het vermoorde lijk is dit een onderzoek bij die nabestaanden. Vooral wetenschappelijk om te weten hoe het verlies ook die mensen heeft beschadigd. Maar zulk onderzoek wordt door die nabestaanden ook gewaardeerd om inzicht te krijgen en hun eigen trauma te overwinnen.
Taak voor de overheid
Er is een wetsvoorstel in voorbereiding om voor zelfmoordpreventie niet alleen het Ministerie van Volksgezondheid verantwoordelijk te maken, maar alle departementen in hun sociale taak. Maar ook de overheid op gemeentelijk niveau: daar gaat men om met de teleurgestelde stakkers die het sociaal en economisch moeilijk hebben en dakloos over straat lopen, of vol frustratie hun huis nauwelijks uit komen. Er staan al veel AED hartmachines in de straten, maar hulp bij zelfmoordplannen kennen de gemeentes vaak nog niet.
Luister en vraag door
Hoe ga je met deze mensen om? Vooral door te luisteren en minder door goede raad te geven. Toon interesse en vraag naar zelfmoordplannen. Wees vooral niet bang de persoon op een idee te brengen want het werkt juist andersom. Een duidelijke vraag helpt de radeloze. Het toont belangstelling voor de problemen waarmee hij of zij worstelt. Laat vertellen, zonder oplossingen te geven, maar vraag door naar wanhoop en motieven. Vraag wel of er al met 113 is gebeld en of de website is bezocht en welke andere hulp is gezocht of al geboden.
Goed voorbeeld
In Hilversum heeft wethouder Gerken van Voorden al een bank neergezet in de open ruimte met het 113 nummer er op. Ook is daar een zorghotel geopend voor mensen met problemen. En ook liggen er folders bij huisartsen met info over 113 zelfmoordpreventie. De wethouder heeft zelf ook de gatekeeper training gedaan. Hilversum als voorbeeld voor andere gemeenten! In Rotterdam ben je elke maandagmiddag welkom bij het Basisberaad Rotterdam (Hoogstraat 66A) voor gesprek en informatie tijdens de inloopmiddag. Wil je echter verder praten over zelfmoord? Speciaal voor het thema suïcide worden in het najaar 2024 bijeenkomsten georganiseerd om hierover verder te praten. Houd de website van Basisberaad in de gaten.
